Socrates in de bestuurskamer

De kunst van het vragenstellen

Ervaar je soms ook dat we in de bestuurskamer vaker standpunten uitwisselen, stellingen betrekken of adviezen geven, dan vragen stellen over motieven of denkbeelden? En daardoor in vruchteloze discussies kunnen belanden die de sfeer er niet beter op maken?

Socrates bracht zijn gesprekspartners tot wijsheid via het stellen van vragen. Met zijn gespreksbenadering liet Socrates de inzichten tussen de partijen ontstaan. De beste inzichten komen wanneer we ons weten uitstellen en het denken van de ander op scherp zetten, was zijn credo.

Op 12 maart en 2 december 2024 verzorgen May Penders en ik een workshop over het onderzoeken van vragen uit de bestuurskamer vanuit de socratische gespreksmethode. Aan de hand van eigen vragen leren de deelnemers de waarde van de socratische benadering kennen en krijgen zij beter zicht op hun eigen werkpraktijk en die van de ander.

Je ontvangt PE-punten voor je deelname.

Opgeleid als goudsmid en beeldend kunstenaar heeft May gekozen om haar creativiteit op een andere manier in te zetten. Aanvankelijk vanuit haar rol als procesbegeleider bij organisaties in verandering of als intern communicatiespecialist.

Inmiddels heeft May alweer bijna 10 jaar een praktijk in cultuur- en gedragsverandering. In die hoedanigheid faciliteert zij organisaties en teams in hun ontwikkeling. Het socratisch gesprek is een van de instrumenten die ze regelmatig inzet.

Socratische gespreksvoering

Even de klok stilzetten en de tijd nemen om ideeën en redeneringen die de basis vormen van het (professioneel) handelen te onderzoeken. Wat is het perspectief van waaruit je beslissingen neemt? Wat is de visie van waaruit je probeert problemen aan te pakken?

Een nieuwsgierige, open houding helpt hierbij om tot de kern te komen.

In een socratisch gesprek formuleer je met elkaar een gemeenschappelijk kader van waaruit je  de fundamentele vragen van de organisatie kunt benaderen.  Je maakt daarbij gebruik van concrete casussen. Socratische gesprekken zijn geen hypothetische gesprekken en geen monologen. Algemene of abstracte uitspraken worden altijd getoetst aan concrete voorbeelden.

In het gesprek formuleer je, onder leiding van een gespreksleider, gezamenlijk een vraag aan de hand van een gekozen thema. Aan de deelnemers wordt gevraagd kort een voorbeeld uit de eigen werkpraktijk in te brengen waar die vraag speelde. In het socratisch gesprek wordt de vraag ontleed, wordt onderzocht welke overtuigingen en normen er aan ten grondslag liggen en wat dat betekent voor de beantwoording van de vraag.

De gespreksleider bewaakt de route van het gesprek, stimuleert de groep open vragen te stellen, grijpt in als er psychologische vragen gesteld worden, als de neiging tot adviseren niet onderdrukt kan worden of als het gesprek abstract wordt.

Doel en opzet

Het vergroten van je inzicht en het leren hanteren van het socratische gesprek als onderzoeksinstrument.

Deelnemers stellen hun oordeel uit en leren luisteren en vragen stellen, zodat ruimte voor ieders perspectief ontstaat en collectieve inzichten worden gevormd. Het is tevens een doortastende methode waarbij opbouwende confrontatie niet uit de weg wordt gegaan. De gespreksbewegingen hebben als doel het denken te scherpen aan elkaar en ruimte te maken voor ieders wijsheid.

We vragen van deelnemers eigen voorbeelden van gesprekssituaties in de bestuurskamer in te brengen. Verder zullen de docenten voorbeelden aandragen. 

Opbrengst

1. Inzicht in de werking van de socratische gespreksvoering in de bestuurskamer en daarbuiten.
2. Opdoen van ervaringen met en het leren toepassen van aangereikte vraagtechnieken.
3. Ervaren van de functie en waarde hiervan voor de kwaliteit van het gesprek, het vertoog en de kwaliteit van de besluitvorming in de bestuurskamer.
4. Je verdiept je netwerk van actieve mede-bestuurders en -toezichthouders.

Docent en gespreksleider

Opgeleid als goudsmid en beeldend kunstenaar werkte May Penders al bij ROC Midden Nederland, een organisatie in transitie. Aangezien niet alle veranderingen even soepel verliepen, werd haar interesse gewekt: Wanneer bewegen mensen wel en wanneer niet?

May heeft haar creativiteit ingezet in opdrachten waar zij ervaring opdeed in het werken met organisaties in verandering. Ze is geschoold in ondermeer het realiseren van draagvlak en dialoog, organisatie-coaching, socratische gespreksvoering, Deep Democracy en Systemisch Werken.

Steeds is en blijft ze mateloos gefascineerd door wat mensen doet bewegen. Ze voelt zich als een vis in het water bij organisaties waar tijdelijk iets wringt, waar men wil of moet innoveren maar de medewerkers niet mee willen, waar een organisatiecultuur niet meer past bij de huidige doelstellingen of de tijd ontbreekt om hieraan te werken.

Meer informatie over May vind je op haar website en LI-profiel .

Praktische informatie

Je ontvangt 5 PE-punten voor cultuur- en leiderschapsontwikkeling. PE-punten worden toegekend conform het PE-reglement van bijvoorbeeld VTW en Aedes.

Datum

dinsdag 12 maart en 2 december 2024.

Tijd

14:00 - 20:00 uur, incl. eenvoudig diner.

Studiebelasting

5 uur aanwezigheid, half uur voorbereiding.

Groep

Maximaal 10 bestuurders, toezichthouders of andere geïnteresseerden van maatschappelijke organisaties.

Locatie

De Horst (Driebergen)

Prijs

€745, dit is incl. alle bijkomende kosten en vrij van BTW.

Wanneer je je voor 8 april inschrijft voor de najaarsworkshop ontvang je 10% vroegboekkorting en betaal je dus € 670.

Studiemateriaal

Achteraf of tijdens de bijeenkomst uitgereikt.