Tussen AI en HI

Tussen kunstmatige en humane intelligentie

We kunnen er niet omheen. Artificiële intelligentie staat volop in de belangstelling en wordt in vele toonaarden bezongen en beklaagd. Wat vermag het, hoe helpt het ons en in hoeverre zien we de consequenties als zegen of vloek?

In feite heeft AI reeds lang zijn intrede gedaan. Op tal van maatschappelijke terreinen en in ons persoonlijke leven. Als hulpmiddel en verlengstuk van ons handelen en denken. Nieuw is dat met AI techniek in de plaats lijkt te komen van ons denken. Dat dwingt ons na te denken over hoe wij ons denken, bewustzijn, (vrij) leven willen definiëren.

Op 27 mei en 14 november 2024 verzorgen Paul van Roosmalen en ik een masterclass over de betekenis van kunstmatige intelligentie in het licht van humane intelligentie. We staan stil bij de afhankelijkheid van beslissingsondersteunende techniek en in hoeverre die onze humane intelligentie - het typische menselijke vermogen tot denken, handelen, voelen en leven - kan vervangen. Uiteraard spitsen we dat toe op het domein van de besluitvorming en de dynamiek van de bestuurskamer

Je ontvangt PE-punten voor je deelname.

AI - HI is een confrontatie tussen machine en mens, tussen de anorganische en de organische wereld, tussen dood en leven. Die confrontatie is van alle tijden: als het om bewustzijn gaat hebben we ons steeds van machine-metaforen bediend, passend bij de maatschappelijke en technologische ontwikkeling van dat moment.

Nieuw is dat we het bewustzijn of ons denken nu direct willen simuleren. De metafoor is niet slechts een 'denkmodel', maar wordt als de vleesgeworden vervanging of tegenstrever van ons bewustzijn gepresenteerd. En dat is nieuw en misschien daarom ook beangstigend: de reïficatie van bewustzijn buiten ons zelf.

We weten: een voorwaarde voor bewustzijn is leven. AI lijkt dat niet nodig te hebben. Of toch wel? We kennen steeds menselijker eigenschappen aan AI toe. Denk aan knuffelrobots.
Zeker is dat we menselijke eigenschappen simuleren en nabouwen in machines. Intelligentie krijgt zo de ruimere betekenis van bewustzijn.

Nauw gedefinieerd verwijst intelligentie naar een zelfstandig redenerend en onderzoekend subject met eigen conclusies en handelingsrepertoire. Dat stadium is met de huidige zelflerende systemen al dichtbij. Maar geldt dat ook voor ethisch handelen - anders dan programmeerbare regels - of voor gevoel of bezieling? Die zijn naar hun aard niet-rationeel. Kan een robot een ziel hebben? En is dat überhaupt een 'relevante' vraag?

Zeker is dat intelligente systemen allang onderdeel uitmaken van ons leven en ons ondersteunen bij ingewikkelde besluiten. In een complexe omgeving waarin bestuurders en toezichthouders opereren, kan AI van onschatbare waarde zijn; is dat al. Maar hoe ver kunnen, willen of moeten we dat toelaten in onze bestuurskamer? En wat betekent dat voor ons, de mensen die de bestuurskamer bevolken?

Deze vragen en thema's mag je verwachten in onze masterclass. Opwindend om met elkaar over door te denken.

Docent

Paul typeert zichzelf als een vrijdenker die overal interesse in heeft. Zijn motto: Nooit is iets blijvend, maar altijd in wording; panta rhei kun je zeggen: alles stroomt. Een ding staat voor hem vast: de plek, de mores en context waar ik geworteld ben kan ik niet verlaten.

Vanuit die plek heeft hij de wereld leren kennen en weten te omarmen. Steeds trok hij erop uit en ontmoette met open blik vreemd volk en wonderlijke gebeurtenissen en ontwikkelingen. In zijn werk als bestuurder bij woningcorporaties was dat het wat zijn passie voedde.

In een ver verleden studeerde hij Wijsbegeerte in Nijmegen en met een voorliefde voor Science Fiction kwam hij op het thema van kunstmatige intelligentie (AI) en de vele vragen die daarbij te stellen zijn.

In die ontdekkingstocht neemt hij ons die middag mee. Daarin daagt hij ons uit ons denken op te rekken en - de filosofie gelijk - in denken te experimenteren met het ongekende voor ons als bestuurders en toezichthouders van maatschappelijke organisaties.

Meer informatie over Paul vind je op zijn LI-profiel .